با افزايش روز افزون ميزان آلاينده‌ها و آلودگي هوا، فروش دستگاه‌هاي تصفيه هوا در سال‌هاي اخير رشد زيادي پيدا كرده است. چون بيشتر افراد اغلب زمان خود را در محيط‌هاي سر بسته مي‌گذارنند، استفاده از اين دستگاه‌ها مي تواند تا حد زيادي از آسيب رسيدن به دستگاه‌هاي تنفسي جلوگيري كند. اين موضوع در مورد كودكان و افراد سالخورده اهميت بيشتري پيدا مي‌كند چرا كه سيستم ايمني كودكان و سالمندان آسيب پذيرتر است و بيشتر در معرض خطر دارند. والديني كه نگران سلامتي كودكان خود هستند و قصد خريد دستگاه‌هاي تصفيه هوا را دارند معمولا با سوالات مختلفي مواجه شده و براي تصميم گيري دچار چالش مي شوند. در اين مطلب قصد داريم به تعدادي از اين سوالات رايج پاسخ دهيم.
آيا خريد دستگاه تصفيه هوا براي اتاق كودك لازم است؟
ريه نوزادان و كودكان در مقايسه با افراد بزرگسال ظرفيت كمتري دارد و به همين خاطر بچه‌ها به هواي بيشتري براي نفس كشيدن نياز دارند. همچنين تعداد تنفس كودكان در هر دقيقه ۴۰ تا ۶۰ مرتبه بوده كه اين مقدار حدود دو برابر افراد بزرگسال است. بنابراين لزوم وجود دستگاه‌هاي تصفيه هوا براي داشتن هواي پاك در اتاق نوزادان و كودكان بيشتر احساس مي‌شود.
آلودگي‌هايي كه از بيرون وارد خانه مي شوند ، گاز‌هاي متصاعد شده از مواد شوينده و ضد عفوني كننده ، دود سيگار و … همگي از جمله مواردي هستنند كه مي توانند به دستگاه تنفسي كودكان آسيب وارد كنند. علاوه بر اينكه بهتر است والدين از يك دستگاه تصفيه هوا در اتاق كودك استفاده كنند كه تا حد زيادي از ورود اين گازها جلوگيري نمايند.
كدام نوع از دستگاه‌هاي تصفيه هوا عملكرد بهتري دارند؟
اين دستگاه‌ها در انواع مختلفي توليد مي‌شوند و انتخاب يك مدل مناسب در زمان خريد مي‌تواند گيج كننده باشد. بهترين نوع اين دستگاه‌ها مدل‌هايي هستند كه از فيلترهاي HEPA و فيلتر كربن فعال بهره مي برند.
يك فيلتر HEPA واقعي قادر است تا ذراتي به كوچكي ۰.۳ ميكرون را به دام بيندازد كه حدود ۷ برابر كوچك تر از ضخامت موي انسان است و همچنين مي تواند ذراتي نظير گرد و غبار، گرده‌ها، قارچ‌ها، باكتري‌ها و موارد ديگر را تا ۹۹/۹۷ درصد از بين ببرد.
فيلتر كربن فعال نيز براي حذف تركيبات آلي فرار و بوي‌هاي ناخوشايند به كار گرفته مي‌شود. همانطور كه اين ذرات از فيلتر عبور مي كنند، فرآيند جذب فيلتر كربن فعال مي‌شود و اين ذرات راه فراري ندارند. اين دو فيلتر براي حفظ سلامتي كودك ضروري است و استفاده از هر دو آن‌ها به صورت همزمان ضروري مي‌باشد.
همچنين در هنگام خريد دستگاه تصفيه هوا بايد به اندازه دستگاه هم توجه داشته باشيد، دستگاه‌هاي تصفيه هوا بايد فضاي كافي براي فيلترهاي HEPA با ظرفيت مناسب را داشته باشند. بسياري از دستگاه‌هاي موجود در بازار، از فيلترهاي كوچكي استفاده ميكنند كه بخاطر فضاي محدود، پس از مدتي كوتاه ديگر فضايي براي جذب آلاينده‌هاي موجود در هوا ندارند و كارايي خود را از دست مي‌دهند.
علاوه بر اندازه دستگاه، اندازه و نوع طراحي فن نيز اهميت بسيار زيادي دارد. اولين قدم در تصفيه هوا، مكش هوا به درون دستگاه به وسيله يك فن قدرتمند است. اگر فن استفاده شده حجم مناسبي از هوا را وارد دستگاه نكند، تصفيه هوا زمان بيشتري را طلب مي‌كند و ممكن است هواي اتاق به خوبي پاكسازي نشود.
آيا استفاده از اين دستگاه‌ها عوارضي براي سلامتي كودكان دارد؟
جواب اين سوال بستگي به نوع دستگاه مورد استفاده دارد. به غير از مواردي كه در قسمت بالا توضيح داديم دستگاه‌هاي ديگري نيز در بازار يافت مي‌شوند كه از روش‌هاي ديگري براي تصفيه هوا استفاده ميكنند. براي مثال يكي از انواع آن‌ها كه به دستگاه‌هاي اوزون‌ساز معروف هستند، براي تصفيه هوا گاز اوزون توليد ميكنند. گاز اوزون علاوه بر اينكه براي محيط زيست به شدت مضر است، استنشاق آن مي‌تواندبراي سلامتي انسان مضر باشد. اين گاز مي‌تواند موجب آسيب رسيدن به ريه، درد قفسه سينه، تحريك گلو، سرفه و تنگي نفس شود. همچنين مي‌تواند بيماري‌هاي مزمن تنفسي مانند آسم را تشديد كند و مقاومت بدن براي مبارزه با عفونت‌هاي تنفسي را كاهش دهد. مدل ديگري از اين دستگاه‌ها وجود دارد كه از لامپ UV استفاده مي‌كند. علاوه براي اينكه اين لامپ‌ها به دليل عبور سريع هوا قادر به تصفيه كامل هواي ورودي نيستند به علت استفاده از روش تخريب مولكول‌هاي آلاينده ممكن است در طول اين فرآيند، مولكول‌ها را به انواع ناشناخته و مضرتري تبديل كنند. دستگاه‌هاي يون‌ساز هم نوع ديگري از دستگاه‌هاي موجود در بازار هستند. اين دستگاه‌ها با آزاد كردن يون منفي در هوا و سنگين كردن ذرات آلاينده هواي محيط را تصفيه ميكنند. با اينكه عملكرد اين دستگاه‌ها عوارض جانبي كمتري نسبت به دستگاه‌هاي نامبرده قبلي دارد اما همچنان ممكن است در طول فرآيند تصفيه با تغيير در مولكول‌هاي اكسيژن آن‌ها را به مولكول‌هاي اوزون تبديل كنند كه عوارض آن را در قسمت‌هاي بالاتر ذكر كرديم.
با توجه به مباحث مطرح شده اگر قصد خريد اين دستگاه‌ها را داريد بهتر است در هنگام خريد به شركت سازنده، نوع دستگاه و روش مورد استفاده آن براي تصفيه هوا و همچنين داشتن استانداردهاي لازم توجه كنيد تا از سلامتي خود و خانواده‌تان اطمينان حاصل كنيد.